De ratingeconomie: een aanslag op onze eigenwaarde

26-11-2017 13:14

Ratings, in de vorm van likes, duimpjes en sterren, veroveren de wereld. Alles en iedereen, goed of fout, wordt beoordeeld, wat het resultaat is van de zogenoemde ratingeconomie. De ratingeconomie maakt het leven overzichtelijk, want wie wil nu niet een optimale keuze maken? Toch kan de, op het oog onschuldige, ratingeconomie het einde van onze eigenwaarde betekenen.

‘Eén ster zijn, dat is niet voldoende in de ratingeconomie’

In de ratingeconomie moet je bewijzen wat je in je mars hebt, 24 uur per dag, 7 dagen per week, je leven lang. Het is een proeftijd die nooit ophoudt. Door te anticiperen op de ratingeconomie worden we gedwongen ons aan te passen, waardoor er een ideaalbeeld ontstaat waarin wij de beste versie van onszelf moeten zijn. Dit ideaalbeeld is echter een aanslag op onze eigenwaarde. Vroeger vonden de beoordelingen met grote tussenpozen plaats. Op basis van de ratingeconomie worden wij tegenwoordig elke dag, continue, beoordeeld en veroordeeld op ons gedrag, wat door de maatschappij wordt gebruikt als dé nieuwe maatstaf van goed gedrag.

Wanneer wij ons bezighouden met het oordeel dat ons boven het hoofd hangt, gaan wij andere keuzes maken om aan het ideaalbeeld van de ratingeconomie te voldoen. Want één ster zijn, dat is niet voldoende in de ratingeconomie. Eenieder streeft naar een perfecte beoordeling, waardoor we ons eigen belang vooropstellen. Maar willen we wel leven in een individualistische en rationele samenleving, waarin we constant getoetst worden en de perfecte beoordeling centraal staat?

In hoeverre geven beoordelingen een realistisch beeld?

Voorstanders van de ratingeconomie zien de nieuwe maatstaf van goed gedrag als hét middel om vertrouwen te scheppen tussen onbekenden. Een Uber-chauffeur met vijf sterren wekt meer vertrouwen dan een chauffeur met minder sterren. Omgekeerd verwacht de Uber chauffeur meer problemen van een klant met één ster dan met vijf. De vraag is echter in hoeverre deze beoordelingen een realistisch beeld geven. Wanneer de app van Uber met een technische storing kampt, kan de passagier als gevolg de chauffeur een slechte beoordeling geven, terwijl de fout niet bij de chauffeur ligt. Daarom vragen wij ons af, waar is het vertrouwen in de ratingeconomie op gebaseerd en in hoeverre is elke beoordeling betrouwbaar?

De betrouwbaarheid van de ratingeconomie wordt aangetast door zowel anonieme, rancuneuze als te gunstige beoordelingen. Tevens vervaagt in de ratingeconomie het onderscheid tussen de beoordeling van experts en leken, waardoor de objectiviteit van de beoordelingen in het geding komt. Daarnaast biedt de ratingeconomie volop kansen voor kwaadwillenden. Het gezamenlijk voeren van een hetze kan leiden tot de vernietiging van een ‘concurrent’.

‘Dé nieuwe maatstaf van goed gedrag hapert en rammelt aan alle kanten’

Tegenwoordig speelt ons leven zich steeds meer online af, waardoor de toegankelijkheid van informatie is toegenomen. De informatie is zichtbaar doormiddel van honderden apps, sites en andere online platforms. Echter is er toch een gebrek aan informatiesymmetrie. De zichtbaarheid van beoordelingen is niet in gelijke mate verdeeld, waardoor personen en bedrijven die meer gezien worden hoger in de ratingeconomie eindigen.

De ratingeconomie sluipt al dan niet bewust ons leven in en is een onomkeerbaar proces. Toch is het duidelijk dat dé nieuwe maatstaf van goed gedrag hapert en rammelt aan alle kanten. De ratingeconomie moet zowel betrouwbaarder als transparanter worden. Anonieme beoordelingen moeten niet mogelijk zijn. Ook moet de verdeling tussen de beoordelingen van experts en leken beter zichtbaar worden gemaakt. Op deze manier worden onjuiste beoordelingen aangepakt.

Wanneer het ideaalbeeld verandert, doormiddel van een transparante en betrouwbare ratingeconomie, zoeken we naar tevredenheid in plaats van naar de perfecte beoordeling. Indien het ideaalbeeld niet wordt bijgesteld, zal het gevecht om ‘vijf sterren’ het einde van onze eigenwaarde betekenen.